وصیت + انواع وصیت

در این مطلب به موضوع وصیت + انواع وصیت اشاره شده است. شما می توانید در صورت نیاز به مشاوره حقوقی رایگان از طریق راههای ارتباطی با ما در تماس باشید.

وصیت + انواع وصیت

وصیت چیست

همه ی اشخاص در طول زندگی خود در اموال و دارایی های خود تصرفاتی انجام می دهند اما این اختیار با مرگ انسان از او سلب می شود. بسیار دیده شده است که اشخاص نمی توانند دیون و طلب های خود را در زمان حیاتشان بپردازند یا مطالبه کنند یا تمایل به انجام کاری داشته باشند که با از دنیا رفتن آن ها ناتمام بماند. به همین جهت، وصیت به عنوان یک عمل حقوقی مهم مطرح می شود که درباره ی اموال و یا امور غیر مالی انسان برای بعد از وفاتش تعیین تکلیف می کند. به جهت اهمیت وصیت در زندگی اجتماعی افراد هم در اسلام و هم در حقوق از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین، لازم است تا درباره ی معاملات حقوقی و روابط غیر مالی اشخاص قواعد و مقرراتی حاکم باشد که هم خواسته ی متوفی محقق شود و هم حقوق بازماندگان او مورد حمایت قرار گیرد.در این نوشتار به وصیت و انواع وصیت می پردازیم.

وصیت در قانون

وصیت از ریشه ی وصی و در معنای لغوی به معنای عهد، فرمان دادن،سفارش کردن و پرداختن به امور متوفی است و در معنای حقوقی به معنای تعیین تکلیف شخص نسبت به اموال یا امورش برای بعد از وفاتش است. بنابراین وصیت یک عمل حقوقی است که آثار ‌آن در زمان فوت شخص محقق می شود.

مطابق با ماده ی ۸۲۵ قانون مدنی: 《 وصیت بر دو قسم است: تملیکی و عهدی.》

بنابراین در خصوص انواع وصیت، وصیت به دو نوع تملیکی و عهدی تقسیم می شود که در ادامه به توضیح این دو می پردازیم.

وصیت تملیکی

وصیت تملیکی یکی از انواع وصیت است که ناظر به انتقال و تملیک مال و حقوق مالی است به این معنا که در وصیت تملیکی شخص عین یا منفعت مال خود را برای زمان بعد از فوتش به دیگری و به صورت مجانی تملیک می کند. برای مثال شخصی اموال خود را برای ساخت مدرسه ای اختصاص می دهد یا مثلا خانه اش را به دیگری منتقل می کند. در این حالت؛ به شخصی که وصیت می کند موصی می گویند و به شخصی که وصیت به نفع او انجام شده است موصی له می گویند و به مورد وصیت موصی به می گویند. بنابراین طبق ماده ی ۸۲۶ قانون مدنی:《 وصیت تملیکی عبارت است از این که کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند. وصیت‌کننده موصی، کسی که وصیت تملیکی به نفع او شده است موصی‌له، مورد وصیت موصی‌به نامیده می‌شود.》باید توجه داشت که در وصیت تملیکی موضوع وصیت فقط مال است.همچنین وصیت تملیکی مستقیما توسط خود موصی انجام می شود.وصیت تملیکی حتما نیازمند قبول طرف دیگر یعنی موصی له است وگرنه عقد وصیت منعقد نمی شود.برای مثال، موصی (وصیت کننده) که خانه اش را به نفع فرزندش وصیت کرده است، فرزند (موصی له) حتما باید وصیت را قبول کند تا خانه به تملک او دربیاید.

وصیت + انواع وصیت

وصیت عهدی

وصیت عهدی نوعی ماموریت دادن است.و یکی از انواع وصیت است. بنابراین؛ در وصیت عهدی موصی برای بعد از فوت خود وصیت می کند و تعهداتی را بر دوش اشخاصی می گذارد. در این حالت، شخص وصیت کننده را موصی و شخصی که به واسطه ی این وصیت متعهد شده است را وصی می گویند. دراین خصوص ماده ی ۸۲۶ قانون مدنی بیان می دارد: 《وصیت عهدی عبارت است از این که شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مأمور می‌نماید.کسی که به موجب وصیت عهدی، ولیِّ بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می‌شود وصی نامیده می‌شود.》 مثالی که در رابطه با وصیت عهدی می توان بیان کرد این است که برای مثال وصی متعهد شود که صغار و محجورین تحت سرپرستی موصی را سرپرستی کند یا اموال موصی را برای بعد از فوت او اداره کند. این وصیت، وصیت عهدی نامیده می شود.

میزان وصیت

موصی (وصیت کننده) نمی تواند همه ی اموال خود را به دیگری وصیت کند زیرا این کار باعث ضرر رساندن به حقوق وراث می شود و ممکن است برخی از وراث از این طریق از ارث محروم کند.بنابراین، برای جلوگیری از این امر قانون گذار در ماده ی ۸۴۳ قانون مدنی مقرر می دارد که :《 وصیت به زیاده بر ثلث ترکه نافذ نیست مگر به اجازه‌ی وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است.》 بنابراین مطابق با این ماده وصیت حداکثر ناظر به یک سوم از اموال صحیح می باشد و اگر مازاد بر یک سوم باشد در صورتی صحیح و نافذ است که سایر ورثه با آن موافقت کنند پس وصیت بیش از ثلث ترکه نافذ نمی باشد.

وصیت در صورتی عمل حقوقی است که انشاء آن برای بعد از فوت انشاء کننده باشد. خیلی از انسانها چه اینکه اموال و دارایی داشته یا نداشته باشند برای بعد از فوت خود در خصوص تقسیم بخشی از اموال خود تصمیم می گیرند و همچنین در خصوص چگونگی کفن و دفن و یا در مورد بعضی اعمال معنوی که تقاضا دارد بعد از فوتش فرزندانش در حقش انجام دهند تصمیم گیری می کنند که بهتر است در خصوص اینکه چه وصیتی صحیح است و انواع وصیت و چگونگی تقسیم ترکه بین وراث آگاهی داشته باشیم.

وصیت تملیکی

انواع وصیت

1- عهدی 2- تملیکی

طبق ماده 826 قانون مدنی:

وصیت تملیکی عبارت است از این که کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند.تملیکی به صورت عقد معوض مانند بیع یا اجاره ی معلق به فوت در نمی آید ولی شرط عوض در آن منافاتی با مجانی بودن وصیت ندارد.

وصیت عهدی عبارت است از این که کسی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مأمور می نماید.

در صورتی که یک نفر دو وصیت نامه داشته باشد کدام معتبر است

بر اساس ماده 839 قانون مدنی اگر موصی ثانیاً وصیتی برخلاف وصیت اول نماید وصیت دوم صحیح است. هرگاه دو وصیت نامه ی مخالف در یک روز تنظیم شده باشد و نتوان تقدم یکی را احراز کرد در صورتی که تعارض ذاتی نباشد مانند تملیک یک مال به دو نفر؛باید هر دو را اجرا کرد زیرا تردید در اصل رجوع وجود دارد و زوال هیچ یک از دو اراده به اثبات نمی رسد برعکس هرگاه تضاد بین دو نوشته ذاتی باشد و جمیع آنها حتی در فرض انشاء یک وصیت ممکن نباشد مانند تملیک طلب به بدهکار و شخص ثالث ؛چاره ای جز ابطال هر دو باقی نمی ماند.

اگر مانع اجرای دو وصیت تجاوز موضوع آنها از ثلث باشد و تقدم و تأخر احراز نشود اصل عدم رجوع و بقای هر دو نوشته است و باید از هر دو به نسبت کسر گردد تا مجموع آنها از ثلث تجاوز نکند.

وصیت به مال غیر امکانپذیر است؟

ماده841 ق م:موصی به(مال مورد وصیت) باید ملک موصی باشد و وصیت به مال غیر ولو با اجازه ی مالک باطل است.

وصیت عهدی

وصیت به مال غیر در موردی قطعی است که شخص مال دیگری را برای خود و معلق به فوت خود وصیت کند ولی در فرضی که شخصی برای مالک و معلق به فوت او تصرف می کند بدون اینکه از سوی او نمایندگی داشته باشد تحقق عنوان وصیت به مال غیر مورد تردید است و عدم نفوذ آن اولی است اما تصمیم گیری به مال غیر در صورتی باطل است که موصی به عین معین و وصیت حاکی از تملیک مال غیر در حالی باشد که موصی به ملک غیر است.

وصیت به مالی که متعلق حق دیگری است مانند تصمیم گیری به مالی که در رهن دیگری است نافذ است و پس از استیفاء طلب مرتهن اجراء می شود.

در صورت نیاز به 1 می توانید در هر ساعت از شبانه روز با دفتر حقوقی تهران وکیل تماس حاصل فرمایید. همچنین می توانید به منظور دریافت 1 در ساعات غیر اداری از طریق راه های ارتباطی موجود در وب سایت اقدام فرمایید و همچنین در صورت نیاز نسبت به دریافت مشاوره حقوقی ار طریق واتساپ نیز اقدام فرمایید.

وصیت به مال غیر

اعتبار وصیت زاید بر ثلث

مطابق ماده 843 قانون مدنی: وصیت به زیاده بر ثلث ترکه نافذ نیست مگر به اجازه ی وراث؛ و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است. شخصی که وارث ندارد می تواند در تمام ترکه ی خود تصرف کند و تصمیم او محدود به ثلث نیست.کسی می تواند وصیت را اجازه کند که در زمان فوت موصی وصف وراث داشته باشد.اجازه وارثان پس از مرگ بی گمان مؤثر است ولی درباره اثر اجازه در زمان حیات موصی اختلاف است و به نظر می رسد که اجازه در زمان حیات موصی قابل رجوع است ولی اگر رضای ورثه باقی بماند با فوت موصی وصیت را تنفیذ می کند و دیگر قابل عدول نیست.رد ورثه تنها پس از فوت مؤثر است و تصمیم را نسبت به زاید بر ثلث باطل می کند. موصی در انتخاب موصی به تا ثلث ترکه آزاد است و می تواند آن را مشاع در کل ترکه یا بعض از اموال کند یا به تملیک مال معین اختصاص دهد.

چگونگی تعیین میزان ثلث موصی

میزان ثلث به اعتبار دارایی موصی در حین وفات معین می شود نه به اعتبار دارای او در حین وصیت.برای تعیین میزان ثلث؛باید دارایی خالص متوفی پس از کسر دیون و هزینه ی کفن و دفن و واجبات مالی و به عقیده بعضی بدنی در نظر گرفته شود.

محاسبه میزان دارایی موصی

در محاسبه ی میزان دارایی موصی (متوفی) نه تنها همه ی اموال و حقوق و مطالبات موصی منظور می شود؛اموالی هم که سبب تملک آن به وسیله ی موصی ایجاد گردیده و بعد از فوت به ترکه افزوده شده است جزء دارایی به حساب می آید.

وصیت زاید بر ثلث

اگر موصی در اثر وقوع جرمی مرده باشد؛ضرر و زیان ناشی از جرم جزء حقوق ورثه است و در زمره ی اموال موصی در نمی آید برعکس به نظر می رسد که دیه جزء ترکه است و در تعیین دارایی به حساب می آید.

مطالبات غیرقابل وصول را نیز نباید در شمار ترکه آورد مگر اینکه مدیون وارث باشد و طلب از حصه ی او قابل وصول به نظر می رسد. وجه بیمه عمر در صورتی که ذی نفع معین داشته باشد جزء ترکه نمی آید هرچند که از وارثان باشد ولی هرگاه به سود ترکه باشد یا ذی نفعی نداشته باشد در حکم اموال بیمه گذار است. حق طبع و انتشار آثار ادبی و هنری و علمی متوفی تنها پس از انتشار دارای ارزش مالی است و ورثه باید درباره ی چاپ آن تصمیم بگیرند.

جدول خلاصه: وصیت + انواع وصیت

پرسش و پاسخ متداول

سوال: وصیت نامه چیست و چه اهمیتی دارد؟

وصیت نامه سندی حقوقی است که فرد در آن نحوه توزیع اموال خود پس از مرگ را تعیین می‌کند. اهمیت آن در جلوگیری از اختلافات احتمالی بین ورثه و تضمین اجرای خواسته‌های متوفی نهفته است.

سوال: انواع مختلف وصیت نامه کدامند؟

انواع وصیت نامه شامل رسمی، عادی، شفاهی، بانکی و الکترونیکی است که هر کدام دارای شرایط و ضوابط خاص خود هستند.

سوال: چه کسانی می‌توانند وصیت کنند؟

هر فرد بالغ و دارای اهلیت قانونی می‌تواند وصیت کند. اشخاص فاقد اهلیت قانونی مانند افراد صغیر یا مجنون نمی‌توانند وصیت کنند.

سوال: آیا وصیت نامه دست نویس معتبر است؟

وصیت نامه دست نویس (عادی) معتبر است، اما باید تمام شرایط قانونی آن رعایت شود و امضای شخص وصیت کننده در آن به وضوح دیده شود. در صورت وجود هرگونه ابهام، اثبات آن مشکل‌تر از وصیت نامه رسمی است.

سوال: در صورت عدم وجود وصیت نامه چه اتفاقی می افتد؟

در صورت عدم وجود وصیت نامه، تقسیم اموال طبق قوانین ارث و به ترتیب اولویت قانونی بین ورثه انجام می شود. این امر ممکن است منجر به اختلافات خانوادگی شود.

نتیجه گیری و سخن نهایی

تنظیم وصیت نامه، اقدامی حیاتی برای هر فردی است که می‌خواهد از بروز اختلافات احتمالی بین ورثه پس از مرگ خود جلوگیری کند و خواسته‌های خود را در مورد اموالش تعیین نماید. انتخاب نوع وصیت نامه مناسب، با توجه به شرایط و امکانات، از اهمیت زیادی برخوردار است. مشورت با یک وکیل متخصص در این زمینه توصیه می‌شود تا از صحت و اعتبار وصیت نامه خود اطمینان حاصل کنید و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری نمایید. کلمات کلیدی: وصیت نامه، انواع وصیت، وصیت رسمی، وصیت عادی، وصیت شفاهی، ارث، قوانین ارث، وکیل، مشاوره حقوقی.