طرح دعوای مطالبه سهم الارث به جای دعوای تقسیم ماترک

هرآنچه که در باب طرح دعوای مطالبه سهم الارث به جای دعوای تقسیم ماترک لازم است بدانید در ادامه به صورت خلاصه آورده شده است.

استنباط دادگاه مبنی بر اینکه دعوای مطروحه تقسیم ماترک می باشد صحیح به نظر نمی رسد بلکه مطالبه سهم الارث است.

شماره دادنامه:۲۵۶/۲۴

تاریخ رسیدگی:۶/۵/۷۱

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ظاهرا ۶/۹/۱۳۶۲ بانوان «الف» و «ب» و «ج» دادخواستی به خواسته مطالبه سهم الارث پدری مقوم به دویست هزار ریال علیه آقای «ک» به دادگاه حقوقی.. تقدیم می دارند و توضیح می دهند که تمام اموال و دارایی مرحوم پدرشان که شامل دو باب خانه و خانه سرا و سه قفیز باغ مرکبات و پنج هکتار زمین های زراعتی می باشند تمامأ در دست برادرشان (خواننده) است که از تحویل ارثیه پدری خودداری می نماید و فقط مبلغ دویست و پنجاه تومان بابت اثاثیه منزل پرداخت نموده درخواست رسیدگی و صدور حکم به تحویل ارثیه که شامل خانه سرا و زمین می باشد داریم، در جریان رسیدگی آقای«س» به وکالت از خوانده در دعوی شرکت می نماید و طی لایحه وارده به شماره ۷۱۸۲_۱۶/۱۱/۶۲ اولا: به میزان خواسته اعتراض می نماید؛

ثانيا: دفاع می کند که پدر اصحاب دعوا هیچ گاه ۲ باب خانه سرا نداشته و دارای باغ مرکبات و ۵ هکتار زمین نبوده و به موجب صلح نامه های عادی مورخ ۳/۹/۱۳۲۵ و ۵/۱۱/۱۳۳۵ بانوان «د» و « ھ» و « ت» و « الف»و «ج» و «ب» سهم الارث موروثی خود را به شرح دو فقره صلح نامه به موکل واگذار کرده اند. به علاوه پدر اصحاب دعوی مالک نبوده و در اصلاحات ارضی سند به نام موکل صادر گردیده، در مقام رسیدگی به اعتراض به میزان خواسته کارشناس خواسته را مبلغ چهل و چهار میلیون و نهصد و هفده هزار و چهارصد و پنجاه ريال تقویم می نماید. فتوکپی انحصار وراثت ضمیمه می شود قرار تحقیق و معاینه محلی انجام می یابد، پس از تشکیل دادگاه های حقوقی یک و دو سرانجام دادگاه با کسب نظریه مشاوره به این استدلال که همه وراث طرف قرار نگرفته اند قرار رد دعوا صادر می نماید. قرار در تاریخ ۲۰/۹/۷۰ به خواهان ها ابلاغ میشود‌.

نام بردگان در تاریخ ۱/۱۰/۷۰ تجدیدنظرخواهی به عمل می آورند. پس از انجام تبادل لوایح پرونده به این شعبه ارجاع می گردد. لوایح طرفین هنگام شور قرائت می شود.

هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید، پس از قرائت گزارش آقای …عضو ممیزو بررسی اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهند.

«اولا: تجدیدنظرخواهی بانوان «د» و «ه» چون در مرحله بدوی شرکت نداشته اند قابل رسیدگی نمی باشد؛

 ثانيا: خواهانها در دادخواست مطالبه سهم الارث نموده اند و استنباط دادگاه مبنی بر اینکه دعوای مطروحه تقسیم ماترک می باشد صحیح به نظر نمی رسد؛ لذا قرار تجدیدنظر خواسته نقض و پرونده به دادگاه صادر کننده قرار منقوض اعاده می گردد تا با توجه به ادعای خواهان ها و مدافعات خوانده در ماهیت امر نفيا یا اثبات اظهارنظر به عمل آید.» ۲۰.مطالبه سهم الارث از اموال منقول و غیر منقول

خواسته مطالبه سهم الارث از اموال منقول و غیرمنقول به طور مطلق بوده نه مبلغ مقوم در دادخواست که به لحاظ نصاب دادگاه بوده است.

شماره دادنامه: ۴۴۵/۱۳

تاریخ رسیدگی:۲۵/۹/۱۳۷۰

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۳/۴/۶۴ بانو «ه»دادخواستی به خواسته مطالبه سهم الارث پدری از بابت تقسیم مقوم به ۲۱ هزار تومان علیه برادرش… تقدیم و توضیح داده است که مایملک پدر بعد از فوتش در تصرف و استفاده برادر بوده او سهم دو خواهر را داده سهم او را نداده است تقاضای محکومیت او را دارد. اضافه کرده از جمله ماترک مقداری زمین هم بوده که به نام برادرش شده است. از جمله مستندات دعوی اظهارنامه ای است که خواهان برای خوانده ارسال داشته و خوانده اظهار نموده، زمین های پدرم را در سال ۴۲ و پس از فوت پدر به نام من ثبت نمودند من هم حاضر نیستم حق خواهان را بدهم با وصول پرونده وقت دادرسی تعیین و طرفین دعوت شده اند ضمن لایحه ای که خوانده ارسال داشته فتوکپی دو فقره رسید مربوط به سالهای ۵۱ و ۴۹ است که در آن قید شده بابت  اجاره و به همسر خواهان پرداخت گردیده است در جلسه ۱۰/۴/۶۴ قرار تحقیق و معاینه محل و ملاحظه پرونده اصلاحات ارضی منظور نظر دادگاه شده و قرار معاینه محلی اجرا و از بقیه حسب تقاضای خواهان در دادگاه معمول شده، لب اظهارات از ارث پدری تحویل او نشده است در جلسه ۱۵/۱۲/۶۴ نظر به اینکه برآورد سهم الارث خواهان از ماترک امری فنی و محتاج به جلب نظر کارشناس بوده، قرار ارجاع امر به کارشناس صادر و به تعیین و انتخاب کارشناس اقدام شده، کارشناس منتخب معذرت خواسته، مجددا در ۱۴/۲/۶۵ کارشناس انتخاب شده آقای «س» کارشناس نظریه خود را در ۲۴/۲/۶۷ اعلام داشته است. در ۲۳/۴/۶۷ اخذ توضیح از کارشناسی برای برآورد سهم الارث شاکیه ضروری به نظر رسیده و به این منظور کارشناس برای اخذ توضیح دعوت شد. خوانده در جریان دادرسی مرحوم شده قرار توقیف دادرسی صادر و در ۲۱/۴/۶۸ تجدیدنظرخواهان وراث خوانده به اسامی آقایان «ک» و «گ» پسران و بانو « الف»دختر آن مرحوم معرفی شده اند و پرونده مجددا در جریان رسیدگی قرار گرفته طرفین و کارشناس دعوت شده اند در۹/۱۲/۶۸ موارد توضیح به کارشناس تفهیم و توضیح داده سهمی خواهان ثلث از مبلغ ۳,۷۳۰,۰۰۰ ریال است که سهم سه خواهر بوده است. خواندگان با ملاحظه نظر کارشناس اعتراض نموده تقاضای تعیین کارشناس دیگر نموده اند و با کسب نظر آقای مشاور با توجه به نظریه کارشناس حکم به محکومیت خوانده (ظاهرا قائم مقامی خوانده اصلی منظور بوده) صادر که خواسته را که ۲۱هزار تومان بوده به خواهان پرداخت شود رای ابلاغ شده متداعیین هریک در قسمتی به ضررشان اصدار رای شده درخواست تجدیدنظر نموده اند. تبادل لایحه معمول صادرکننده رای در سمت خود باقی نیست پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است. اینک هیئت شعبه در تاریخ فوق با توجه به محتویات پرونده و ملاحظه گزارش تنظیمی مشاوره نموده، به شرح زیر رأی می دهد:

« اعتراضات بانو«ه‍» خواهان بر دادنامه تجدیدنظر خواسته نتیجتأ وارد به نظر می رسد؛ زیرا اولا: خواسته مشار اليها مطالبه سهم الارث از اموال منقول و غیرمنقول به طور مطلق بوده نه مبلغ ۳۱۰٫۰۰۰ ریال که در دادخواست صرفا از حیث نصاب دادگاه حقوقی یک تعیین شده، بنابراین، صدور حکم محکومیت خواندگان معادل مبلغ خواسته و هدایت خواهان مذکور به تقدیم دادخواست دیگری بابت مطالبه زائد بر آن توجیه قانونی ندارد. از طرفی خواسته خواهان مبهم است و معلوم نیست مقصود مشارالیها از مطالبه سهم الارث عين اموال منقول و غیرمنقول است یا بهاء آنها در این مورد می بایستی با اخذ توضیح از خواهان موضوع روشن می گردید؛

(ثانيا: ضرورت داشت دادگاه معلوم می کرد مرحوم مورث طرفین شخص دارای املاکی بوده یا نه و در صورت داشتن در تصرف چه کسانی است )همچنین متصرفات فرزندان مرحوم… كلا تحت عنوان نسق زراعی است یا نه. در این رابطه لازم بوده پرونده اصلاحات ارضی ملاحظه و خلاصه از مندرجات آن منعکس و احراز میشد مشارالیه بر چه اساسی دارای نسق زراعی شده و در صورت اقتضاء با جلب نظر کارشناس روشن میشد متصرفات ورثه مرحوم … کلا مربوط به نسق زارعی است که به وی تعلق گرفته یا زائد بر آن، سپس بر اساس نتایج حاصله از اقدامات مذکور تصمیم مقتضی اتخاذ می کرد. لذا بنا به جهات فوق دادنامه تجدیدنظر خواسته مواجه با اشکال قضائی است و به استناد بند «ب» ماده ۶ قانون تعیین موارد تجدیدنظر احکام دادگاه ها و نحوه رسیدگی مجدد به دادگاه حقوقی یک… محول می گردد.»

برای دریافت مشاوره حقوقی ملکی توسط 1 به صفحه فوق مراجعه نمایید.

جدول خلاصه: طرح دعوای مطالبه سهم الارث به جای دعوای تقسیم ماترک

پرسش و پاسخ متداول

سوال: چه زمانی طرح دعوای مطالبه سهم الارث به جای دعوای تقسیم ماترک مناسب است؟

هنگامی که وارث از سهم خود در ماترک آگاهی دارد و فقط قصد مطالبه آن را دارد و نیازی به تقسیم کل ماترک نیست، طرح دعوای مطالبه سهم الارث مناسب‌تر از دعوای تقسیم ماترک است. این روش ساده‌تر و سریع‌تر بوده و هزینه کمتری را در پی دارد.

سوال: آیا می‌توان در هر شرایطی به جای دعوای تقسیم ماترک، از دعوای مطالبه سهم الارث استفاده کرد؟

خیر. اگر وراث بر سر میزان سهم هر یک یا نوع اموال اختلاف نظر داشته باشند، یا اگر اطلاعات دقیقی از اموال متوفی در دسترس نباشد، دعوای تقسیم ماترک ضروری است. دعوای مطالبه سهم الارث فقط در مواردی قابل طرح است که سهم وارث مشخص و بدون اختلاف باشد.

سوال: چه مدارکی برای طرح دعوای مطالبه سهم الارث مورد نیاز است؟

مدارک مورد نیاز شامل گواهی فوت، سند ازدواج (در صورت وجود)، شناسنامه و کارت ملی وارث، و هرگونه مدرکی که سهم الارث خواهان را ثابت کند (مثل وصیت‌نامه، توافق‌نامه کتبی و…) می‌باشد.

سوال: مزیت دعوای مطالبه سهم الارث نسبت به دعوای تقسیم ماترک چیست؟

مزایای اصلی شامل سرعت و سادگی بیشتر مراحل دادرسی، هزینه کمتر و کاهش پیچیدگی‌های تقسیم اموال بین وراث می‌باشد.

نتیجه گیری و سخن نهایی

انتخاب بین طرح دعوای مطالبه سهم الارث و دعوای تقسیم ماترک به شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد. در مواردی که وارث از سهم خود اطلاع داشته و اختلاف خاصی بین وراث وجود نداشته باشد، دعوای مطالبه سهم الارث به دلیل سرعت، سادگی و کاهش هزینه، روش بهینه‌تری محسوب می‌شود. مشورت با وکیل متخصص در امور ارث برای تعیین بهترین راهکار قانونی، به ویژه در پرونده‌های پیچیده، امری ضروری است. انتخاب روش صحیح، ضمن صرفه جویی در وقت و هزینه، منجر به نتیجه مطلوب‌تر خواهد شد. کلمات کلیدی: سهم الارث، دعوای تقسیم ماترک، مطالبه ارث، وراثت، حقوقی، دادگاه، وکیل.