آیا می دانید تعریف مهریه چیست و چه انواعی دارد؟ برای بسیاری از ما در نگاه اول معنی مهریه روشن است و برای همین شاید دقت چندانی نکرده باشیم که از نظر قانون (یا در حقوق مبتنی بر قوانین اسلام) مهر انواع مختلفی دارد. به همین دلیل ما تلاش کرده ایم تا نگاهی عمیق تر به این مبحث داشته باشیم تا بتوانیم اطلاعات جامع تری در اختیار شما قرار دهیم.
انواع مهریه بر اساس تعهد مرد
بیشتر مهریه هایی که ما امروزه می شناسیم از نوع عندالمطالبه هستند و برای همین به محض این که زن تقاضای مهر خود را کرد، مرد باید آن را پرداخت کند.
اما جالب است بدانید به طور کلی می توان انواع مهریه را از نظر پرداخت به دو نوع تقسیم کرد که عبارت هستند از:
- مهریه عند المطالبه
- مهریه عند الاستطاعه
معنی عند المطالبه چیست؟
عند المطالبه عبارتی عربی است که به فارسی به معنی هنگام درخواست می باشد و به این معنی است که در هنگام درخواست زن باید مهریه او پرداخت شود.
معنی عند الاستطاعه چیست؟
عند الاستطاعه کلمه دیگری است که در فارسی به معنی هنگام توانایی یا استطاعت می باشد و مهریه عند الاستطاعه نیز به نوعی از مهر گفته می شود که زن باید صبر کند تا مرد استطاعت لازم برای پرداخت آن را پیدا کند.
تاریخچه پرداخت مهریه چیست
تاریخ پرداخت مهر زن به سال های خیلی دور بر می گردد و برای مثال از ابتدای اسلام وجود داشته است و جزو سنت هایی است که در اسلام هیچ گاه نادیده گرفته نشده است و تقریبا در همه ازدواج ها در هنگام توافق طرفین از مهم ترین مسائلی است که باید در مورد آن تصمیم گیری و توافق بین زن و مرد صورت پذیرد و قانون نیز به شدت از حقوق زن در جریان مطالبه آن پشتیبانی می کند.
نکته: جالب است بدانید که مهریه حتی از زمان های پیش از اسلام نیز وجود داشته است و با توجه به آداب و رسوم و یا سنت های موجود مبلغ یا شرایطی برای جاری کردن عقد ازدواج تعیین می شده است که طرفین باید به آن پایبند می بودند.
مهر السنه چیست؟
یکی از مواردی که در خانواده های ایرانی بیشتر به آن توجه می شود مهر السنه است که در واقع بیشتر به مهریه ای گفته می شود که برای حضرت زهرا تعیین شده بود. این مهریه از زمان سلسله صفوی به شدت مورد توجه قرار گرفت و با رسمی شدن مذهب تشیع به یکی از مهم ترین انواع مهر تبدیل شد که در بسیاری از عقدهای ازدواج در سرتاسر ایران به آن اشاره می شده است و هنوز هم حتی به عنوان تشریفات نیز به آن اشاره می شود..
در آن زمان با توجه به مهریه حضرت زهرا که مبلغ 500 درهم بود، محاسباتی انجام شده و با توجه به وزن هر درهم و قیمت نقره تلاش شده بود تا این مهر به پول رایج کشوری محاسبه شود.
شاید شما هم در مراسمات عقد سنتی در مورد مهر السنه زیاد شنیده باشید.
نکته: مبلغی که به عنوان مهر السنه در این عقدهای دائم مورد اشاره قرار می گیرد مربوط به قیمت نقره در زمان های قبل بوده است و در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت نقره مبلغ قابل پرداخت برای مهر السنه متفاوت است و باید در هر زمانی با توجه به نرخ تورم و یا قیمت درهم (که سکه ای از نقره بوده است) محاسبه شود.
انواع دیگر مهریه چیست؟
حال که مفاهیمی مانند مهر السنه ، عند المطالبه و عند الاستطاعه برای شما توضیح داده شد. بهتر است که اشاره ای به موارد زیر بشود:
- مهر المتعه
- مهر المسمی
- مهر المثل
مهر المتعه
در زمانی که عقد ازدواج جاری شود و مهر در آن ذکر نشده باشد، در صورتی که مرد قبل از رابطه و نزدیکی با همسر خود او را طلاق بدهد، باید بنا به ماده 1093 قانون مدنی اقدام به پرداخت مبلغی به او بنماید.
مهر المسمی
در واقع همان مهری است که در حین عقدهای دائم ضمن توافق زوجین تعیین می شود.
مهر المثل
در صورتی که مهرالمسمی معلوم نباشد، یا این که در اختیار فرد دیگری باشد و امکان مطالبه آن وجود نداشته باشد، یا اینکه اصلا مبلغ آن ذکر نشده باشد، بر اساس قوانین مدنی یک کارشناس باید با توجه به موقعیت فردی و خانوادگی یا تحصیلی و …. اقدام به تعیین مبلغ قابل پرداخت توسط مرد بنماید.
حدود بیست و چهار ماده از قانون مدنی ایران به موضوع مهریه اختصاص داده شده است، اما هیچ تعریفی از مهریه به صورت قانونی ارائه نگردیده. ولی با توجه به مقرارت مختلف درباره مهریه می توان مهریه را اینگونه تعریف نمود :
( مهریه عبارت است از مالی معینی که دارای ارزش مالی بوده و ضمن عقد نکاح از سوی زوج ( مرد ) به زوجه ( زن ) تملیک و داده می شود و مهریه گاهی ممکن است به جای مال ، انجام کاری به نفع زن باشد، مانند تعهد مرد به آموزش زبان فرانسوی زن )
با وجود منبع قانونی و شرعی برای مهریه، اما تعیین آن در زمان عقد ضروری و اجباری نیست یعنی ممکن است شرط به عدم تعیین مهریه شود با صرفا یک شاخه گل یا یک جلد کلام الله مجید و آینه شمعدان به عنوان مهریه تعیین شود.
نتیجه این که ازدواج دائم حتی بدون تعیین مهریه هم قانونأ وهم شرعا صحیح است و زوجیت واقع می شود. در حالی که در ازدواج موقت (صیغه) تعیین مهریه شرط صحت عقد محسوب میشود والا عقد باطل است یعنی مهریه در ازدواج و نکاح موقت جز ارکان اساسی آن به شمار می رود.
برای تعیین مهریه سقفی وجود ندارد و طرفین میتوانند از یک ریال تا هر میزان سکه یا وجه مالی یا کاری را بعنوان مهریه و به نفع زن در سند ازدواج درج کنند. معمولا چیزی که بعنوان مهریه تعیین می شود یک مال با کار با ارزشی است که زن می تواند از منافع آن استفاده کند. پس قراردادن یک چیز بی ارزش که قابلیت معامله و داد و ستد را ندارد، نمی تواند بعنوان مهریه قرار گیرد. مثلا هیچ گاه نمی توان دست یا پای شوهر را به عنوان مهریه زن قرار داد و یا حتی گاهی شنیده می شود، قلب مادرشوهری را بعنوان مهریه زن قرار داده اند که صرفا یک ادعای و یک تیتر تبلیغاتی است چون چیزی که مالیت ندارد و در بازار قابل خرید و فروش نیست را نمی توان به عنوان مهریه قرار داد.
اگر به اطلاعات کامل تری نیاز دارید 1در اختیار شما تمامی اطلاعات را شرح میدهد
برای ارتباط با 1 به صفحه فوق مراجعه نمایید.
جدول خلاصه: تعریف مهریه + مهریه چیست
| مفهوم | نوع | اهمیت |
|---|---|---|
| حق مالی زن از شوهر | مالی (پول، طلا، ملک و…) | حقوق مالی زن در ازدواج |
| تعهد قانونی شوهر | در عقد نکاح تعیین می شود | تضمین حقوق زن در صورت طلاق یا فوت |
| قابل تعیین توسط زوجین | می تواند نقدی یا غیرنقدی باشد | انعطاف پذیری در تعیین میزان و نوع مهریه |
| قابل بخشش توسط زن | در صورت توافق زن و شوهر | اختیار زن در تعیین سرنوشت مهریه خود |
| مشمول قوانین حقوقی | دارای شرایط و ضوابط قانونی | حمایت قانونی از حق زن در دریافت مهریه |
پرسش و پاسخ متداول
سوال: مهریه چیست و چه اهمیتی دارد؟
مهریه، حق مالی است که مرد (شوهر) در ازای ازدواج با زن، متعهد به پرداخت آن می شود. اهمیت آن در تضمین حقوق مالی زن در صورت وقوع طلاق یا فوت همسر است.
سوال: آیا مهریه حتما باید پول باشد؟
خیر، مهریه می تواند شامل هر نوع مال منقول یا غیرمنقول مانند پول، طلا، ملک، سکه و یا هر چیز دیگری با ارزش مالی باشد که در عقدنامه قید شود.
سوال: اگر زن مهریه خود را ببخشد چه اتفاقی می افتد؟
در صورت بخشش مهریه توسط زن، حق دریافت آن را از دست می دهد و دیگر نمی تواند آن را از شوهر مطالبه کند. این بخشش باید به صورت رسمی و با رضایت کامل زن باشد.
سوال: چه کسی میزان مهریه را تعیین می کند؟
میزان مهریه توسط زن و مرد به توافق مشترک تعیین می شود و در عقدنامه قید می گردد. در صورت عدم توافق، قانون میزان مشخصی را تعیین نمی کند و تعیین آن به عرف و شرایط زوجین بستگی دارد.
نتیجه گیری و سخن نهایی
مهریه به عنوان یک حق مالی برای زنان در ازدواج، نقش مهمی در تامین امنیت مالی و حقوق آنها ایفا می کند. شناخت دقیق تعریف و شرایط مرتبط با مهریه، برای هر دو طرف ازدواج، ضروری است تا از بروز اختلافات و مشکلات احتمالی جلوگیری شود. مشاوره با متخصصین حقوقی در این زمینه توصیه می شود. انتخاب میزان و نوع مهریه به توافق زوجین بستگی دارد و لازم است با آگاهی کامل از قوانین مربوطه صورت پذیرد. کلمات کلیدی: مهریه، تعریف مهریه، حق مالی زن، ازدواج، طلاق.
بدون دیدگاه