تصرف عدوانی زمین کشاورزی

اگر شخصی زمین کشاورزی دیگری را به صورت غیر قانونی و نامشروع تصرف کرده باشد، برابر ماده 174 قانون آیین‌دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امورمدنی، دادگاه در صورتی رأی به نفع خواهان می‌دهد که به طور مقتضی احراز کند خوانده، ملک متصرفی خواهان را عدواناٌ تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق استفاده خواهان شده است. حتی اگر خواهان قبل از صدور رأی، خواهان صدور دستور موقت باشد، دادگاه در صورتی که دلایل وی را موجه تشخیص دهد، دستور جلوگیری از ایجاد آثار تصرف و یا کاشتن درختان و کشت و زرع، و یا از بین بردن آثار موجود و یا جلوگیری از ادامه ی مزاحمت و یا ممانعت از حق را در مورد دعوا صادر خواهد کرد

در این بخش تصرف عدوانی زمین کشاورزی بررسی شده است اگر محل سکونتان البرز می باشد 1 در خدمت شماست

.

هرگاه در زمین کشاورزی مورد تصرف عدوانی، متصرف پس از تصرف عدوانی، درختان یا نهال هایی کاشته باشد یا حتی اگر بنایی احداث کرده باشد، این درخت ها و بناها در صورتی باقی می مانند که متصرف عدوانی مدعی مالکیت مورد حکم تصرف عدوانی باشد و در ظرف یک ماه از تاریخ اجرای حکم، در باب مالکیت به دادگاه صلاحیت دار دادخواست داده باشد.

چنانچه در زمین کشاورزی مورد تصرف عدوانی، تصرفات انجام شده کشت و زرعی باشد که متصرف عدوانی انجام داده است، اگر موقع برداشت محصول رسیده باشد متصرف عدوانی باید فوری محصول را برداشت و اجرت المثل را تأدیه نماید. اما اگر موقع برداشت محصول نرسیده باشد، چه این بذر روییده یا نروییده باشد محکوم له(خواهان) پس از جلب رضایت متصرف عدوانی مخیر است بین اینکه قیمت زراعت را نسبت به سهم صاحب بذر و دسترنج او پرداخت کند و ملک را تصرف نماید یا ملک را تا پایان برداشت محصول در تصرف متصرف عدوانی باقی بگذارد و اجرت المثل آن را دریافت کند. همچنین محکوم له می تواند متصرف عدوانی را به معدوم کردن زراعت و اصلاح آثار تخریبی که توسط وی انجام گرفته مکلف نماید.

در مورد اجرت المثلی که باید توسط متصرف عدوانی به کسی که مال را از تصرف وی خارج ساخته پرداخت کند، تبصره ماده  165 قانون آیین دادرسی در امور مدنی اشعار می‌دارد، در‌صورت تقاضای محکوم‌له دادگاه متصرف عدوانی را به پرداخت اجرت‌المثل زمان تصرف نیز محکوم می‌کند، با در نظر گرفتن این مهم قانون‌گذار سعی کرده، جنبه بازدارندگی اعمال قانون را افزایش دهد و برای فردی که به نحو عدوان اموال مردم را مورد تعرض قرار می‌دهد، هزینه مادی نیز در نظر گرفته تا اشخاصی که چنین قصد و نیتی را در سر می‌پرورانند را هر چه بیشتر از این عمل منصرف کند

.

برای مثال شخصی یک زمین کشاورزی را طبق اجاره نامه و قراردادی به مدت 10سال اجاره میکند، پس از گذشت 5 سال از زمان اجاره و تصرفات مستاجر، صاحب زمین خودسرانه و بدون اتمام مدت قرارداد اقدام به شخم زدن زمین کشاورزی نموده است.

در این مورد با توجه به سبق تصرف مستاجر و عدوانی بودن تصرف مالک ، تحقق جرم تصرف عدوانی توسط مالک زمین مشهود است.

دعوی تصرف عدوانی در دوبعد حقوقی وکیفری قابل بررسی است:

دعوای تصرف عدوانی حقوقی در ملک مشاع ‌ :

قانون‌گذار در ماده 167 قانون آیین دادرسی  دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی در این رابطه تکلیف موضوع را مشخص کرده و بـه ‌صراحت اعلام داشته است:« در صورتی که دو یا چند نفر مال غیر منقولی را به طور مشترک در تصرف داشته یا استفاده می کرده اند و بعضی از آنان  مانع تصرف یا استفاده و یا مزاحم استفاده بعضی دیگر شود حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب و مشمول مقررات فصل هشتم قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی خواهد بود.»

مطابق قانون آیین دادسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، در دعوای تصرف عدوانی حقوقی، سبق تصرف خواهان، لحوق تصرف خوانده، و عدوانی بودن تصرفات وی ارکان اصلی دعوا را تشکیل می دهند و باید ثابت شود که در این مورد، سند مالکیت خواهان اماره ای بر سبق تصرفات وی بوده البته خلاف این مقوله قابل اثبات می باشد. ازاین‌رو این دعوا با دعاوی خلع ید به معنای اخص آن، تخلیه ید و دعوای تصرف عدوانی کیفری از این جهت که اثبات مالکیت خواهان لزوم و ضروریتی ندارد، متفاوت است.

دعوای تصرف عدوانی کیفری در ملک مشاع :

در این دعوا بحث جرم و مجازات مطرح است و باید بررسی کرد که اگر شریکی بدون اذن شریک دیگر در ملک مشاع تصرفی کند و سایر ارکان جرم نیز ثابت شود، آیا متصرف مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامی و مواد مرتبط دیگر قابل مجازات خواهد بود یا خیر؟

در این رابطه 2 دیدگاه مختلف ارائه شده است. عده‌ای از حقوقدانان به این دلیل که هر شریک در ذره ذره ملک مشاع مالکیت دارد و تصرف او در آن ملک به منزله ی تصرف در ملک خود است، این جرم را قابل تحقق نمی‌دانند؛ اما از سوی دیگر، گروهی دیگر بر این مبنا که ذره ذره ملک متعلق حق دیگری هم هست، تصرف بدون اذن شریک را متضمن تصرف عدوانی در ملک دیگری دانسته و جرم را محقق می دانند. این اختلاف نظر در سایر جرایم علیه اموال و مالکیت و تخریب، سرقت و… هم وجود دارد و در آرای صادر شده از محاکم تمایل به هر دو نظر دیده می‌شود. تنها درخصوص تخریب، رأی وحدت رویه‌ای صادر و این جرم در ملک مشاع قابل تحقق دانسته شده است

.

بنابراین چنین شکواییه‌ای با قرار منع تعقیب مواجه می شود و شاکی باید از طریق حقوقی اقدام کند.

باید توجه داشت که در بعد حقوقی این دعوا، سبق تصرفات خواهان مهم است؛ در حالی که در بعد کیفری با توجه به ماده 690 قانون مجازات اسلامی به نظر می‌رسد اثبات مالکیت شاکی مورد نظر قانون‌گذار بوده است.

برای دریافت مشاوره حقوقی ملکی توسط 1 به صفحه فوق مراجعه نمایید.

جدول خلاصه: تصرف عدوانی زمین کشاورزی

پرسش و پاسخ متداول

سوال: تصرف عدوانی زمین کشاورزی چیست؟

تصرف عدوانی زمین کشاورزی به معنای اشغال غیرقانونی و بدون مجوز زمین کشاورزی توسط شخص یا اشخاص دیگر است. این عمل خلاف قانون بوده و مشمول مجازات‌های قانونی است.

سوال: چه مدارکی برای طرح دعوای تصرف عدوانی زمین کشاورزی لازم است؟

برای طرح دعوا، نیاز به ارائه مدارکی مانند سند مالکیت، گواهی عدم خلاف، اسناد و مدارک دال بر مالکیت و تصرف قبلی خواهان، و همچنین مدارک دال بر تصرف عدوانی خوانده می‌باشد. این مدارک می‌تواند شامل عکس، فیلم، شهادت شهود و … باشد.

سوال: چه مجازاتی برای تصرف عدوانی زمین کشاورزی در نظر گرفته شده است؟

مجازات تصرف عدوانی زمین کشاورزی بسته به شرایط می‌تواند شامل جریمه نقدی، حبس و یا پرداخت خسارت به مالک باشد. دادگاه با توجه به میزان خسارت وارد شده و شدت عمل، حکم مناسب را صادر خواهد کرد.

سوال: آیا می‌توانم خودم زمینم را از متصرف پس بگیرم؟

خیر، اقدام به پس گرفتن زمین به صورت خودسرانه جرم محسوب می‌شود و می‌تواند عواقب حقوقی و کیفری به دنبال داشته باشد. باید از طریق مراجع قضایی و با طرح دعوی تصرف عدوانی اقدام به بازپس گیری زمین خود کنید.

نتیجه گیری و سخن نهایی

تصرف عدوانی زمین کشاورزی جرمی است که علاوه بر جنبه حقوقی، ابعاد اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دارد. محافظت از حقوق مالکیت و پیشگیری از تصرف غیرقانونی اراضی کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شناخت قوانین و مراحل قانونی پیگیری این نوع دعاوی برای حفظ حقوق مالکان ضروری بوده و مراجعه به متخصصین حقوقی در این زمینه توصیه می‌شود. کلمات کلیدی: تصرف عدوانی، زمین کشاورزی، دعاوی ملکی، قانون، حقوق مالکیت، خلع ید.